Geschiedenis Noord-Holland
Holland was het voornaamste gewest van een Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werd de Bataafse Republiek uitgeroepen. Na een staatsgreep over 21 januari 1798 werden op 23 april 1798 een Acte aangaande Staatsregeling aangenomen, waarmee een oude gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. De republiek werd onderverdeeld in 8 departementen betreffende zo veel mogelijk gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
dit departement met Texel
dit departement betreffende een Amstel
het departement aangaande de Delf
Ook lagen tevens het departement aangaande de Schelde en Maas en dit departement met een Rijn deels op Hollands grondgebied.
Uiteindelijk voldeed een nieuwe opstelling niet en na een instelling in 1801 met het Bataafs Gemenebest werd dit departement Holland ingesteld overeenkomstig een oude gewestelijke grenzen over Holland. In 1806 werden het Bataafs Gemenebest vervangen via dit Koninkrijk Holland. Het jaar daarop werd dit departement Holland opgedeeld in het departement Amstelland (overeenkomend betreffende Noord-Holland) en het departement Maasland (overeenkomend met Zuid-Holland). Na in 1811 het Koninkrijk Holland bij dit Franse Keizerrijk werd gevoegd, werd Amstelland bij Utrecht gevoegd tot dit département een la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werden Maasland omgedoopt tot département des Bouches-een-la-Meuse - Monden van een Maas.
Nadat een Fransen eind 1813 uit Nederland gevlucht waren, bleef een indeling aanvankelijk ongewijzigd. Betreffende de Grondwet met 29 maart 1814 werden de departementen verwisselen door provinciën of landschappen. Zuiderzee en Monden met de Maas werden verenigd in een provincie Holland. Door minister Met Maanen werd in een grondwetcommissie nog een naam Holland en West-Friesland voorgesteld "teneinde aan het verlangen met achtenswaardige Noordhollanders ... toe te geven", doch dit werden door een rest aangaande een commissie verworpen.[2]
De andere provincie kreeg in 1814 twee gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam betreffende de voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen retour aangaande Friesland tot Holland, maar ons deel betreffende Hollands Brabant bleef voor Noord-Brabant en in 1815 werd tevens het laatste Hollands Brabant, nederland betreffende Altena, bij Noord-Brabant gevoegd. Tenslotte werden in 1820 de grens betreffende Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Om een dominantie te reduceren werd Holland voor een grondwetsherziening aangaande 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. Een noodzaak hiertoe werd in Zuid-Holland ook niet gevoeld. In Noord-Holland gold het wel in sterke mate wegens Amsterdam, dat in 1838 dit provinciaal gerechtshof aan zich voorbij zag gaan ten gunste met Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd voor een overheersende positie over Amsterdam en drong men aan op de genezing van een verdeling bijvoorbeeld deze was tussen het Noorder- en Zuiderkwartier wegens 1795. Hier werden echter niet met tegemoetgekomen. Nadat de Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werden die bij Noord-Holland gevoegd, waarna Zuid-Holland in 1864 dit grootste deel betreffende de gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden de eilanden Vlieland en Terschelling bij een provincie Friesland ingedeeld.[3] Dit voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit van Noord-Holland.
Rond 2010 tot 2012 was daar enige tijd sprake betreffende ons samenvoeging aangaande een provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werden duidelijk dat die plannen betreffende een baan bestaan.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto met het Noorderkwartier, een IJsselmeerpolders en ons deel van Friesland
Noord-Holland bestaan grotendeels uit ons kopvormig schiereiland tussen de Noordzee, de Waddenzee en het IJsselmeer. In het zuiden grenst een provincie met Zuid-Holland en Utrecht, in dit oosten door medicament met een Houtribdijk en Hollandse Brug met de provincie Flevoland en in het noorden door medicament over de Afsluitdijk aan de provincie Friesland.
De provincie kan worden onderverdeeld in een noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en ons zuidelijk deel, waarbij dit Noordzeekanaal (en vroeger het IJ) mits grens werkt.
Ten zuiden over het Noordzeekanaal liggen de stedelijke gebieden aangaande Amsterdam, Haarlem, de Haarlemmermeer met een luchthaven Schiphol en tegelijk dit Gooi, evenals ons dichtbevolkt gebied, doch met een landschappelijk geheel ander karakter (bosrijk en niet totaal vlak).
Ten noorden betreffende dit Noordzeekanaal bevinden zichzelf een Zaanstreek en overige, kleinere, segmenten en dorpen. Een dichtstbevolkte zone loopt tot wat voorbij een plaats Alkmaar. Daar bevinden zich in dit deel aangaande de provincie tevens landelijker gebieden: Waterland, de grote droogmakerijen Schermer, Beemster, Wormer en Purmer en totaal in het noorden de Kop betreffende Noord-Holland betreffende dit uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, dit voormalige eiland Wieringen en dit waddeneiland Texel.
Een westkust met een provincie is grotendeels via duinen beschermd. Op deze plaats liggen welbekende badplaatsen zodra Zandvoort, IJmuiden, Wijk met Zee, Egmond met Zee en Bergen. Daar waar een duinen door de Noordzee waren verzwolgen, werd de Hondsbossche Zeewering aangelegd.
De streek tussen Haarlem, Velsen (aan beide zijden betreffende dit Noordzeekanaal), Beverwijk en Alkmaar opgewonden Kennemerland. Ons deel met Kennemerland vormt een IJmond, met de Hoogovens en andere industrie: dit is het westelijk gebied aangaande het Noordzeekanaal, met mits middelpunt een haven en sluizen van IJmuiden. Ten noorden van Kennemerland ligt de antieke marktplaats Schagen en op een noordpunt met dit schiereiland de marinehaven Den Helder, daarnaast veerhaven voor Texel.
Aan de oostkust liggen historische steden zodra Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en verder dit eiland Marken en een opmerkelijke vissersplaats Volendam.
De voornaamste binnenwateren in Noord-Holland zijn dit IJ (heb je ons zeearm) en het Noordzeekanaal met de daarin, weet vervolgens niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, Zaan en Spaarne, en dit Noordhollandsch Kanaal en dit Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland geraken meerdere dialecten gesproken. Landelijk geniet het Amsterdams een meeste bekendheid, het behalve in Amsterdam ook in steden als Alkmaar, Purmerend en Hoorn heel wat kan zijn te horen, omdat op deze plaats heel wat Amsterdammers wonen. De meeste organische dialecten vindt men op dit platteland. Hoe noordelijker men komt, hoe verdere dit lokale dialect betreffende de standaardtaal afwijkt; vooral dit Tessels en het Wierings hebben ons enorm persoonlijk karakter.
Net als in verschillende dialectgebieden kan zijn ook in Noord-Holland sprake van ons teruggang met de dialecten. Zeker bestaan sommige dialecten alsnog opvallend vitaal. Betreffende name het Volendams wordt ter plaatse alsnog heel algemeen gesproken. Verschillende dialecten, zoals het Aalsmeers, bestaan nagenoeg verdwenen.
Dit IJ is vanouds ons barrière en dat blijkt ook uit een dialecten. De dialecten ten noorden aangaande het IJ bestaan de meeste afwijkende.
Bij het IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te beluisteren)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
De dialecten ten zuiden over het IJ en Noordzeekanaal lijken meer op een dialecten aangaande Zuid-Holland en geraken taalkundig dan ook dikwijls als Zuid-Hollands beschouwd. Immers nemen de traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts ons overgangspositie in, met ook Noord- wanneer Zuid-Hollandse kenmerken. De Gooise dialecten, welke intern vrij divers zijn, blijven in de Utrechtse band.
Boven het IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
Een dialecten betreffende vanouds geïsoleerde gemeenschappen ingeval Volendam, Egmond ofwel de Waddeneilanden beschikken over een enorm eigen ontwikkeling doorgemaakt en bestaan op sommige punten enorm conservatief gebleven, waar ze zichzelf op andere punten juist opvallend beschikken over vernieuwd klik voor bron en daardoor bijzonder scherp van een omliggende dialecten bestaan gaan afwijken.
Een opstelling van een dialecten boven dit IJ is problematisch en kan zijn aanleiding geweest tot verschillende polemieken in een taalwetenschap. Vaak kan zijn op een verwantschap met dit Fries gewezen: met name een conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) hebben heel wat gemeen met dit Fries. Veel onderzoekers vermoedden ons Fries substraat: de oorspronkelijke taal zou Fries zijn geweest. Dit Hollands zou dat Fries pas laat verdrongen beschikken over en bezit het nimmer absoluut mogen vervangen, opdat Friese vormen en constructies alsnog voortleven in de dialecten. Alhoewel die theorie veel aanhang bezit, is ze door overige taalkundigen van de hand gewezen en zullen de Friese vormen eerder op ontlening en toeval berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV kan zijn ons overheids-NV, opgericht op 5 juli 2004, met de Provincie Noord-Holland zodra enige aandeelhouder. De bedrijf zorgt in opdracht van de besturen over de recreatieschappen vanwege een ontwikkeling, vatbaarheid, het beheer en onderhouden over zes recreatiegebieden in Noord-Holland: Het Twiske, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied Amstelland.
Milieu Noord-Holland
In Noord-Holland bestaan twee grote nationale parken: dit Nationaal Park Duinen van Texel (de hele westzijde met Texel) en het Nationaal Park Zuid-Kennemerland (de brede duinstrook betreffende Zandvoort tot in IJmuiden/Velsen).
Tevens zijn er in Noord-Holland een tiental verschillende via Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder het Noordhollands Duinreservaat (betreffende Wijk met Zee tot Schoorl), een Schoorlse Duinen en de Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort en Noordwijk in Zuid-Holland).
Ten slotte zijn er in Noord-Holland nog ettelijke verschillende vollere en kleinere natuurgebieden, zoals het Goois Natuurreservaat, de Hulk, het Naardermeer, dit Balgzand en een Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. regio via Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland voor het hoofdartikel over dit item.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland kan zijn van de zomer ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort